Sprawdź, czy Twoje roszczenia nie przedawniają się.
Zgodnie z przyjętą 31 marca 2020 r. tzw. tarczą antykryzysową w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu Covid-19 bieg terminów procesowych i sądowych nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu. Co do zasady w tym okresie nie odbywają się rozprawy i posiedzenia jawne z wyjątkiem spraw pilnych. W tarczy antykryzysowej brak natomiast regulacji, która jednoznacznie traktowałaby o biegu terminów materialnoprawnych w prawie cywilnym. Rodzi się więc pytanie – czy w okresie trwania pandemii koronawirusa biegną terminy przedawnienia roszczeń cywilnoprawnych, np. o zapłatę odszkodowania lub nieopłaconych faktur?
W ostatecznie przyjętej wersji ustawy mowa jest w tym zakresie wyłącznie o terminach prawa administracyjnego. Czy oznacza to, że zastosowanie art. 15zzr, który reguluje bieg terminów materialnoprawnych ma zastosowanie wyłącznie na gruncie prawa administracyjnego? Niestety z uwagi na niejednoznaczność tego przepisu, a w szczególności posłużenie się w nim terminologią, która występuje również w prawie cywilnym (np. przedawnienie, opóźnienie, terminy zawite) nie sposób jednoznacznie ocenić, jaki jest cel tej regulacji i czy brak podjęcia odpowiednich kroków prawnych będzie skutkował przedawnieniem roszczenia cywilnego. Ryzyko takiej interpretacji przepisów jest duże.
W związku z niemożnością przewidzenia na obecnym etapie konsekwencji prawnych, jakie mogą wiązać się z niewystąpieniem na drogę sądową przed upływem biegu terminu przedawnienia, najbezpieczniejszym wyjściem wydaje się podjęcie kroków prawnych, które zmierzać będą do dochodzenia roszczeń, w szczególności złożenie pozwu do sądu.
Poniżej podpowiadamy, jakie działania w tej kwestii podjąć.
7 kroków, aby uchronić się przed przedawnieniem roszczeń
KROK 1: ustal, jakich roszczeń możesz dochodzić
Sprawdź swoje umowy i relacje z kontrahentami pod kątem przysługujących roszczeń, np.:
o zapłatę nieopłaconych faktur
o zapłatę odszkodowania
o zapłatę kar umownych
o zapłatę odsetek
o zwrot zaliczki lub zadatku
WAŻNE! Wykonaj nie tylko audyt umów z kontrahentami. Roszczenia mogą wynikać także z innych zdarzeń, np. czynów nieuczciwej konkurencji, wypadków komunikacyjnych czy orzeczeń sądu. Przedawnieniu ulegają nie tylko roszczenia pieniężne (o zapłatę konkretnej sumy pieniężnej), ale też inne roszczenia majątkowe, np. roszczenie o zawarcie umowy wynikające z umowy przedwstępnej.
KROK 2: ustal, przeciwko komu możesz dochodzić roszczeń
tylko prawidłowe zidentyfikowanie dłużnika pozwoli uniknąć przedawnienia roszczenia
nie jest wykluczone dochodzenie roszczenia wobec kilku podmiotów, np. kilku sprawców tej samej szkody
w przypadku kilku dłużników ich solidarna odpowiedzialność zwiększa szanse na skuteczne dochodzenie roszczenia
KROK 3: sprawdź, kiedy roszczenia stały się wymagalne, czyli kiedy dłużnik miał obowiązek spełnić swoje świadczenie – od tego momentu rozpoczyna co do zasady bieg przedawnienie
początek biegu przedawnienia może rozpoczynać się w innych momentach w stosunku do różnych dłużników
termin wymagalności nie zawsze zależy od rzeczywistego wystąpienia z wezwaniem do zapłaty – istotny może być także najwcześniejszy moment, kiedy podjęcie takiej czynności stało się możliwe
KROK 4: sprawdź terminy przedawnienia roszczeń
co do zasady 3 lata dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i roszczeń o świadczenia okresowe (np. o zapłatę odsetek) i 6 lat dla innych roszczeń
zgodnie z ogólną zasadą koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata – regulacja ta napotyka jednak wyjątki
przepisy szczególne mogą przewidywać inne terminy przedawnienia, np. 2-letni termin dla roszczeń z umowy o dzieło czy specjalne terminy przedawnienia roszczeń deliktowych (3, 10 i 20-letni), 2-letni termin dla roszczeń z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy
PAMIĘTAJ! Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną – nie jest więc możliwe ich odmienne uregulowanie, np. w drodze umownego porozumienia stron.
KROK 5: nie polegaj za zawieszeniu przedawnienia z powodu siły wyższej
Zgodnie z Kodeksem cywilnym bieg przedawnienia roszczeń nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju – przez czas trwania przeszkody.
WAŻNE! Automatyczne powołanie się na to rozwiązanie w aktualnej sytuacji może być wątpliwe. Nie można jednak wykluczyć, że konkretna sytuacja, w której się znalazłeś, uprawnia do skorzystania z niego.
KROK 6: zabezpiecz się na wypadek fiaska negocjacji z kontrahentami
Jeżeli to możliwe, negocjuj ze swoimi kontrahentami. Jednak, bądź przygotowany na konieczność zwrócenia się na drogę przymusowego dochodzenia roszczeń przed upływem terminu przedawnienia na wypadek niepowodzenia tych rozmów.
W tym celu:
zabezpiecz dowody (np. dokumenty czy e-maile; w razie potrzeby rozważ konieczność złożenia wniosku o zabezpieczenie dowodu przez sąd)
zachowuj procedury notyfikacyjne wynikające z zawartych umów
sprawdź z wyprzedzeniem dostępne drogi dochodzenia roszczeń (np. mediacja, arbitraż, postępowanie sądowe)
monitoruj szanse skutecznego dochodzenia roszczeń i minimalizuj wynikające z tego ryzyko (np. sprawdzaj sytuację finansową kontrahentów i w razie potrzeby złóż wniosek o zabezpieczenie roszczeń przed złożeniem pozwu; sprawdź możliwości dochodzenia roszczeń wobec kontrahentów zagranicznych przed polskim sądem)
KROK 7: nie zwlekaj z wniesieniem pozwu
nielojalność kontrahenta, który celowo przedłuża negocjacje, aby doprowadzić do przedawnienia roszczenia, może być trudna do udowodnienia i może mieć poważne konsekwencje dla skutecznego dochodzenia roszczeń
złożenie pozwu po upływie terminu przedawnienia może skutkować oddaleniem powództwa
przepisy przewidują istotne ograniczenia możliwości zgłaszania dowodów i twierdzeń na poparcie roszczeń w toku postępowania (szczególnie rygorystyczne wymogi przewidziane są w sprawach gospodarczych, a więc np. toczących się między przedsiębiorcami) – co do zasady należy to zrobić już w pozwie
zbyt późna decyzja o dochodzeniu roszczeń przed sądem i przystąpieniu do pracy nad pozwem może bardzo utrudnić, a nawet uniemożliwić ich skuteczne dochodzenie
Zespół Kubas Kos Gałkowski cały czas monitoruje regulacje i zalecenia wydawane przez organy rządowe i na bieżąco opracowuje konkretne rozwiązania prawne. Pozostajemy w gotowości, aby udzielić wsparcia i odpowiedzi na wszelkie pojawiające się pytania. W razie jakichkolwiek wątpliwości związanych z COVID-19 oraz wpływem pandemii na Państwa działalność, jesteśmy do Państwa dyspozycji. Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny, abstrakcyjny i ogólny, nie stanowi opinii prawnej lub porady ani nie może być traktowany jako świadczenie pomocy prawnej w jakiejkolwiek formie. Materiały zawarte w niniejszym artykule nie mogą stanowić podstawy jakiejkolwiek odpowiedzialności Kancelarii lub autora artykułu w stosunku do osób trzecich. Kancelaria "Kubas Kos Gałkowski – Adwokaci sp. p". sp. k. może udzielić porady prawnej lub sporządzić opinię wyłącznie i dopiero po zapoznaniu się ze stanem faktycznym konkretnej sprawy. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji lub pomocy prawnej skontaktuj się z naszym prawnikiem. Skontaktuj się z nami
Comments