[Aktualizacja 14.04.2020]
W dniu 8 kwietnia 2020 r. Rada Polityki Pieniężnej po raz drugi w ciągu miesiąca podjęła decyzję o obniżeniu stóp procentowych. Jest to odważna decyzja, biorąc pod uwagę, że poprzednia zmiana stóp procentowych miała miejsce aż pięć lat temu.
Wszystkie stopy zostały obniżone o 0,5 punktu procentowego (zob. tabela niżej). W ocenie RPP takie działanie będzie stymulować rynek do większej aktywności, dzięki zwiększeniu dostępności pieniądza wskutek obniżenia kosztów kredytowania.
[Aktualizacja 2.04.2020]
Obowiązująca od 31 marca 2020 r. ustawa o tarczy antykryzysowej wprowadziła też kilka rozwiązań dotyczących działalności banków.
Zmiana warunków kredytów dla przedsiębiorców
Ustawodawca przewidział, że w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii bank może dokonać zmiany określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu (odpowiednio – także pożyczki).
Z tej możliwości będzie można skorzystać, jeśli spełnione są następujące warunki:
kredytu udzielono mikroprzedsiębiorcy, małemu lub średniemu przedsiębiorcy,
kredyt został udzielony przed dniem 8 marca 2020 r.,
zmiana jest uzasadniona oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy dokonaną przez bank nie wcześniej niż w dniu 30 września 2019 r.
Zmiana może być dokonana jedynie na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę, przy czym nie może ona powodować pogorszenia sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy.
Ważne
Ww. rozwiązanie może umożliwić np. przedłużenie finansowania przedsiębiorców (kredyty obrotowe) na podstawie oceny zdolności kredytowej dokonanej jeszcze przed wystąpieniem negatywnych skutków gospodarczych wywołanych przez epidemię COVID-19.
Poręczenia BGK
W związku ze skutkami COVID-19 Bank Gospodarstwa Krajowego może udzielać na własny rachunek, poręczeń i gwarancji spłaty kredytów zaciągniętych przez przedsiębiorców, z wyłączeniem mikroprzedsiębiorców oraz małych przedsiębiorców w wysokości do 80% kwoty kredytu pozostającego do spłaty. W tym celu stworzono specjalny Fundusz Gwarancji Płynnościowych.
Pożyczka – 5.000 zł
Co istotne, w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19 starosta może, na podstawie umowy, udzielić ze środków Funduszu Pracy jednorazowo pożyczki na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej mikroprzedsiębiorcy. Obowiązują następujące warunki:
pożyczka będzie mogła zostać udzielona mikroprzedsiębiorcy, który prowadził działalność gospodarczą przed dniem 1 marca 2020 r.,
wniosek o pożyczkę mikroprzedsiębiorca składa do właściwego powiatowego urzędu pracy, właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności gospodarczej,
we wniosku o pożyczkę mikroprzedsiębiorca oświadcza o stanie zatrudnienia na dzień 29 lutego 2020 r. w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy,
pożyczki udziela się do wysokości 5 000 zł,
oprocentowanie pożyczki jest stałe i wynosi w skali roku 0,05 stopy redyskonta weksli przyjmowanych przez Narodowy Bank Polski,
okres spłaty pożyczki nie może być dłuższy niż 12 miesięcy, z karencją w spłacie kapitału wraz z odsetkami przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki (termin może być przedłużony przez Radę Ministrów).
Ważne
Pożyczka wraz z odsetkami podlega umorzeniu na wniosek mikroprzedsiębiorcy, pod warunkiem, że przez okres 3 miesięcy od dnia jej udzielenia nie zmniejszy on stanu zatrudnienia w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy w stosunku do stanu zatrudnienia na dzień 29 lutego 2020 r.
Maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego
Ustawa wprowadziła również nowe wzory na obliczenie maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego (np. opłat lub prowizji) oraz ich limity. Zmienione wartości będą obowiązywać przez jeden rok od wejścia w życie ustawy, a po upływie tego terminu kredytodawca może za pozostały okres obowiązywania umowy, pobierać pozaodsetkowe koszty kredytu w wysokości określonej przepisami ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.
Ważne
Naruszenie ww. zasad może zostać uznane za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów.
Możliwość przedłużenia terminu na wykonanie obowiązków sprawozdawczych
Dzięki przyjętemu w ustawie o tarczy rozwiązaniu, w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w drodze rozporządzenia, może określić inne terminy wykonania obowiązków sprawozdawczych nałożonych na podmioty działające na rynku finansowym.
Wstęp
W związku z zaistniałą sytuacją i wprowadzonym stanem zagrożenia epidemicznego w Polsce pojawiło się wiele wątpliwości co do stabilności sektora bankowego, dostępności pieniądza na rynku, działalności banków, bankomatów i systemu płatniczego.
Poniżej znajdziecie Państwo podsumowanie najważniejszych informacji w tym zakresie:
Ustawa dot. COVID-19 nie zawiera żadnych szczególnych regulacji dotyczących systemu bankowego i płatniczego.
Rozwiązania takie będą jednak wprowadzone w związku z pakietem osłonowym Rządu RP i Prezydenta RP.
Banki i system płatniczy pracują normalnie, choć wprowadzono ograniczenia w kontakcie osobistym.
Rada Polityki Pieniężnej obniżyła stopy procentowe.
Związek Banków Polskich opublikował komunikat zalecający bankom podjęcie konkretnych działań związanych z trudnościami kredytobiorców wynikającymi z COVID-19 mających na celu ułatwienie regulowania zobowiązań kredytowych.
Limit dla transakcji zbliżeniowych bez podawania PIN-u zostanie podniesiony do 100 zł.
Ustawa dot. COVID
Dnia 8 marca 2020 r. weszła w życie Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Ustawa nie zawiera jednak żadnych szczególnych i bezpośrednich rozwiązań dotyczących sektora bankowego i płatniczego. Możliwe, że w najbliższym czasie ustawa dot. COVID zostanie znowelizowana, będziemy Państwa na bieżąco informować o wszelkich zmianach w tym zakresie.
Pakiet pomocowy dla przedsiębiorców oraz gospodarki
Dnia 18 marca 2020 r. Premier RP i Prezydent RP podali założenia pakietu pomocowego dla przedsiębiorców oraz gospodarki, pod roboczą nazwą „Gospodarczej i społecznej tarczy antykryzysowej”. Jednym z filarów planu jest pomoc dla przedsiębiorców, w szczególności gwarancje kredytowe, finansowanie leasingu dla firm transportowych oraz mikropożyczki do 5 tys. zł. Poinformujemy Państwa, gdy założenia planu przełożą się na konkretne propozycje legislacyjne. Natomiast więcej na temat pakietu przeczytacie Państwo w naszej osobnej publikacji na ten temat.
Banki i system płatniczy działają normalnie
Nie ma informacji o zakłóceniach w pracy banków, bankomatów i systemu płatniczego. Banki ograniczają natomiast osobisty kontakt z klientami i zalecają zdalne załatwianie spraw.
Obniżenie stóp procentowych
Rada Polityki Pieniężnej w dniu 17 marca 2020 r. ustaliła nową wysokość stóp procentowych. Główna stopa referencyjna została obniżona o 0,5 punktu procentowego do 1,0%. O jeden punkt procentowy obniżono też stopę lombardową (do 1,5%), a o 0,7% stopę redyskonta weksli (do 1,05%).
Obniżenie stóp procentowych ograniczy negatywny wpływ COVID-19 na gospodarkę i zwiększy płynność na rynku. Zmniejszeniu ulegnie WIBOR, a zatem pośrednio także oprocentowanie kredytów – według szacunków od kilkudziesięciu do kilkuset złotych miesięcznie przy najpopularniejszych kredytach hipotecznych. Rada obniżyła również stopę rezerwy obowiązkowej z 3,5% do 0,5%, a także podwyższyła oprocentowanie tej rezerwy z 0,5% do poziomu stopy referencyjnej, co powinno korzystnie wpłynąć na podaż kredytów.
Komunikat Związku Banków Polskich
Dnia 16 marca 2020 r. Związek Banków Polskich (ZBP) opublikował komunikat rekomendujący podjęcie przez banki „pilnych odpowiednich i adekwatnych działań mających na celu zaadresowanie trudności w spłacie zobowiązań względem banków, które w związku z pandemią koronawirusa COVID–19 mogą wystąpić po stronie kredytobiorców”.
ZBP zarekomendował następujące działania:
Uproszczenie procedur w celu odroczenia (zawieszenia) spłaty rat kapitałowo-odsetkowych lub rat kapitałowych przez okres do 3 miesięcy i automatyczne wydłużenie o ten sam okres łącznego okresu spłaty kredytu pod warunkiem przedłużenia okresu obowiązywania zabezpieczenia spłaty kredytu. Uproszczenie ma polegać na odformalizowaniu procedury, umożliwienie składania wniosków zdalnie, braku opłat za przyjęcie rozpatrzenia wniosków.
Udzielenie pomocy wszystkim przedsiębiorcom, którzy mieli na koniec 2019 roku zdolność kredytową i zostali dotknięci skutkami COVID-19 poprzez odnowienie istniejącego finansowania na wniosek klienta finansowania na okres do 6 miesięcy.
Odroczenie (na analogicznych zasadach do odroczenia spłaty kredytów) spłat należności przez firmy leasingowe i faktoringowe należące do banków.
Uruchomienie procesu ułatwienia przedsiębiorcom dostępu do krótkoterminowego kredytu służącego ustabilizowaniu sytuacji finansowej klienta banku, który został dotknięty skutkami COVID-19.
Podjęcie działań, które pozwolą w krótkim czasie podnieść maksymalną kwotę płatności zbliżeniowych do kwoty 100 zł.
Podjęcie działań we współpracy z Fundacją Polska Bezgotówkowa w celu instalacji dodatkowych kilkadziesiąt tysięcy terminali płatniczych w lokalach handlowych i usługowych.
Podwyższenie limitu transakcji zbliżeniowych do 100 zł
Jednym z zaleceń ZBP było wdrożenie zwiększenia limitu transakcji zbliżeniowych do 100 zł. Według niektórych źródeł banknoty stanowią bowiem sposób rozprzestrzeniania się wirusa wywołującego COVID-19. W najbliższych dniach – 19 i 20 marca operatorzy kart mają wprowadzić zwiększony limit. Wdrożenie nowego limitu w całej sieci terminali płatniczych w Polsce będzie następowało sukcesywnie i w ocenie ZBP może zająć od kilku tygodni do kliku miesięcy.
Zespół Kubas Kos Gałkowski cały czas monitoruje regulacje i zalecenia wydawane przez organy rządowe i na bieżąco opracowuje konkretne rozwiązania prawne. Pozostajemy w gotowości, aby udzielić wsparcia i odpowiedzi na wszelkie pojawiające się pytania. W razie jakichkolwiek wątpliwości związanych z COVID-19 oraz wpływem pandemii na Państwa działalność, jesteśmy do Państwa dyspozycji.
Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny, abstrakcyjny i ogólny, nie stanowi opinii prawnej lub porady ani nie może być traktowany jako świadczenie pomocy prawnej w jakiejkolwiek formie. Materiały zawarte w niniejszym artykule nie mogą stanowić podstawy jakiejkolwiek odpowiedzialności Kancelarii lub autora artykułu w stosunku do osób trzecich. Kancelaria "Kubas Kos Gałkowski – Adwokaci sp. p". sp. k. może udzielić porady prawnej lub sporządzić opinię wyłącznie i dopiero po zapoznaniu się ze stanem faktycznym konkretnej sprawy. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji lub pomocy prawnej skontaktuj się z naszym prawnikiem.