top of page

Najnowsze zmiany w prawie upadłościowym

Pandemia COVID-19 negatywnie wpływa na faktyczną realizację kontraktów wielu przedsiębiorców, powodując brak możliwości normalnego świadczenia usług, a także zmniejszenie popytu na nie. Skutkować to może powstawaniem znacznych opóźnień w zapłacie należności przysługujących przedsiębiorcy. To z kolei, może rzutować na znaczne pogorszenie płynności finansowej przedsiębiorstwa oraz zwiększenie prawdopodobieństwa zaistnienia stanu niewypłacalności, prowadzącej nawet do jego upadłości.


Stąd istotna – zarówno z perspektywy dłużników jak i wierzycieli – jest znajomość przepisów prawa upadłościowego i najnowszych zmian w tych przepisach, które weszły w życie w dniu 24 marca 2020 r. Zmiany te są liczne, dlatego dalej zostaną omówione najistotniejsze z nich.


Jednoosobowi przedsiębiorcy a upadłość konsumencka


Jedna z najgłośniejszych zmian dotyczy dostępu jednoosobowych przedsiębiorców do procedury upadłości konsumenckiej.


W stanie dotychczasowym upadłość wobec jednoosobowego przedsiębiorcy prowadzona była co do zasady na tych samych zasadach, jakie obowiązują przy upadłości innych przedsiębiorców, np. spółek. Jednoosobowy przedsiębiorca był – i jest – przy tym zobowiązany złożyć w sądzie wniosek o ogłoszenie jego upadłości nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości (nastąpił stan niewypłacalności).


Jeśli przedsiębiorca taki nie złożył wniosku w terminie, to nawet po zakończeniu prowadzenia działalności gospodarczej i po wykreśleniu wpisu dotyczącego prowadzenia tej działalności z rejestru CEIDG nie mógł skorzystać z możliwości oddłużenia w ramach upadłości konsumenckiej. Wynikało to z faktu, że w stanie prawnym obowiązującym przed nowelizacją sąd miał obowiązek oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, jeśli w okresie 10 lat przed dniem zgłoszenia wniosku dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości.


Przepis przewidujący tę negatywną przesłankę ogłoszenia upadłości konsumenckiej został uchylony omawianą nowelizacją. Obecnie więc jednoosobowy przedsiębiorca, nawet jeśli nie złożył wniosku o ogłoszenie upadłości we wskazanym wyżej terminie, po zakończeniu działalności gospodarczej będzie mógł skutecznie złożyć wniosek o upadłość konsumencką. Powinno to znacznie ułatwić możliwość korzystania przez takich, byłych już przedsiębiorców z instrumentów oddłużenia przewidzianych w ramach procedury upadłości konsumenckiej.


Zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych


Kolejną istotna zmianą dla jednoosobowych przedsiębiorców jest wprowadzenie w ramach omawianej nowelizacji rozwiązania, które zapewnić ma, mimo upadłości, że będą oni mogli zaspokoić swoje (i swojej rodziny) potrzeby mieszkaniowe. Dotychczas rozwiązanie to istniało w ramach upadłości konsumenckiej. Obecnie także w przypadku postępowania upadłościowego toczącego się wobec osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, jeśli w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, a konieczne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, z sumy uzyskanej ze sprzedaży tego dom lub lokalu mieszkalnego wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy.


Zmiana ta wpisuje się w generalne założenie nowelizacji, którym jest zapewnienie większej ochrony interesów upadłego będącego osobą fizyczną i przesunięcia akcentu postępowania upadłościowego prowadzonego wobec takiej osoby z zaspokojenia wierzycieli na oddłużenie upadłego.


Większe szanse na upadłość konsumencką


Ustawodawca zdecydował się też na usuniecie szeregu negatywnych przesłanek ogłoszenia upadłości konsumenckiej, których istnienie miało kluczowy wpływ na dużą liczbę oddalanych wniosków, co z kolei blokowało licznym osobom możliwość skorzystania z tej procedury oddłużenia. Obok omówionej wyżej przesłanki dotyczącej byłych przedsiębiorców jednoosobowych istotną z usuniętych przesłanek jest ta, która przewidywała konieczność oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.


Obecnie nawet w takiej sytuacji ogłoszenie upadłości konsumenckiej będzie możliwe. Badanie zawinienia dłużnika w powstaniu stanu niewypłacalności przesunięte zostało na etap ustalania planu spłat. W szczególności plan spłaty wierzycieli, ustalany przez sąd co do zasady na okres nie dłuższy niż trzydzieści sześć miesięcy (3 lata), w przypadku upadłego, który doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, ustalany jest na okres nie krótszy niż trzydzieści sześć miesięcy (3 lata) ani nie dłuższy niż osiemdziesiąt cztery miesiące (7 lat). Konsekwencją dla upadłego w tym przypadku będzie wiec to, że przez znacznie dłuższy czas będzie musiał on spłacać wierzycieli, a stopień jego oddłużenia może być przez to znacznie niższy.


Z perspektywy wierzyciela – zgłoszenie wierzytelności


Zmiany dokonywane omawianą nowelizacją dotyczą także sposobu zgłaszania wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Dotychczas obowiązujące zasady przewidywały, że pismo zawierające zgłoszenie wierzytelności złożone powinno być do sędziego-komisarza. Ten, po kontroli spełnienia wymogów formalnych takiego zgłoszenia, przekazywał je do syndyka, który w ramach opracowywania listy wierzytelności badał, czy zgłoszona wierzytelność faktycznie istnieje, czy przysługuje wierzycielowi i w jakiej kwocie.


Nowelizacja zmienia te zasady i obecnie zgłoszenie wierzytelności powinno być kierowane bezpośrednio do syndyka, który skontroluje je zarówno pod kątem formalnym jak i merytorycznym.


Zmianę tę ocenić należy bardzo pozytywnie. Dotychczasowe rozwiązanie skutkowało niejednokrotnie znacznym wydłużeniem etapu postępowania upadłościowego służącego ustaleniu listy wierzytelności. Niejednokrotnie czas pomiędzy wpływem zgłoszeń do sędziego-komisarza a ich przekazaniem syndykowi liczony był w tygodniach, a nawet w miesiącach. Zasady wprowadzane nowelizacją pozwolą na znaczne przyspieszenie tego procesu.


Skarga na zwrot zgłoszenia


W związku z omówioną wyżej zmianą, ustawodawca w ramach nowelizacji przewidział także nowy środek zaskarżenia, jakim jest skarga na zarządzenie syndyka o zwrocie zgłoszenia wierzytelności. Jeśli syndyk stwierdzi, że zgłoszenie nie spełnia wymogów formalnych przewidzianych w Prawie upadłościowym i dokona jego zwrotu, wierzycielowi na zarządzenie syndyka o takim zwrocie przysługuje skarga do sędziego-komisarza. Skargę taką, która musi czynić zadość wymaganiom pisma procesowego, wierzyciel wnosi w terminie tygodnia do syndyka, który następnie przekazuje ją do rozpoznania sędziemu-komisarzowi.


Spóźnione zgłoszenie


Zmianie uległy także zasady dotyczące zgłoszenia wierzytelności po terminie wyznaczonym dla dokonywania takiego zgłoszenia. Zgodnie z dotychczasowymi regulacjami wierzyciel, który dokonał zgłoszenia wierzytelności po terminie ponosił koszty postępowania upadłościowego wynikłe z takiego nieterminowego zgłoszenia. Sędzia-komisarz mógł zobowiązać takiego wierzyciela do wpłaty zaliczki na te koszty pod rygorem zwrotu spóźnionego zgłoszenia.


Nowa regulacja utrzymuje zasadę ponoszenia tych dodatkowych kosztów przez spóźnionego wierzyciela, jednak dokonuje ich zryczałtowania. Wierzyciel taki ponosi więc zryczałtowane koszty postępowania upadłościowego wynikłe ze spóźnionego zgłoszenia, nawet jeżeli opóźnienie powstało bez winy tego wierzyciela. Wysokość ryczałtu stanowi równowartość 15% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.


Inne istotne zmiany


Spośród innych istotnych zmian wprowadzanych nowelizacją wspomnieć warto i następujące:

  • Nowelizacja dodała do Prawa upadłościowego przepis art. 63a, przewidujący, że na wniosek syndyka, upadłego lub wierzyciela sędzia-komisarz postanowieniem rozstrzyga wątpliwości co do tego które z przedmiotów należących do upadłego wchodzą, a które nie wchodzą w skład masy upadłości;

  • Nowelizacja przewiduje także możliwość przeprowadzenia upadłości konsumenckiej w trybie postępowania o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli; w postępowaniu takim sąd wyznacza nadzorcę sądowego który w porozumieniu z dłużnikiem sporządza propozycje układowe, sporządza spis wierzytelności, a także spis wierzytelności spornych i w końcu zwołuje zgromadzenie wierzycieli w celu glosowania nad układem. Jeśli uda się osiągnąć porozumienie i układ zostanie przyjęty przez wierzycieli, dłużnik następnie wykonuje przyjęty układ za pośrednictwem nadzorcy wykonania układu.

  • Nowelizacja rozwiewa także istniejące wcześniej wątpliwości co do możliwości stosowania w ramach upadłości konsumenckiej przepisów o tzw. pre-packu, czyli procedury przygotowanej likwidacji, Obecnie nie ma wątpliwości, że przygotowania likwidacja może mieć miejsce także w upadłości konsumenckiej. Istota tej procedury polega na tym, że dłużnik wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości przedkłada również złożoną przez konkretnego nabywcę ofertę zakupu majątku dłużnika. Jeśli taka oferta zostanie zaakceptowana przez sąd prowadzi to do istotnego skrócenia czasu trwania postępowania, a w efekcie do szybszego oddłużenia konsumenta.


Podsumowanie


Choć skala zmian wprowadzonych najnowszą nowelizacją jest znacznie mniejsza niż zmiany dokonane w styczniu 2016 r. związane z wejściem w życie Prawa restrukturyzacyjnego, to jednak najnowsze zmiany są również istotne dla wszystkich podmiotów, które są lub mogą być zaangażowane w postępowaniu upadłościowym, w tym w szczególności zarówno dla dłużników jak i dla wierzycieli. Dlatego też omawiana nowelizacja może mieć istotne znaczenie dla każdego przedsiębiorcy.


 

Zespół Kubas Kos Gałkowski cały czas monitoruje regulacje i zalecenia wydawane przez organy rządowe i na bieżąco opracowuje konkretne rozwiązania prawne. Pozostajemy w gotowości, aby udzielić wsparcia i odpowiedzi na wszelkie pojawiające się pytania. W razie jakichkolwiek wątpliwości związanych z COVID-19 oraz wpływem pandemii na Państwa działalność, jesteśmy do Państwa dyspozycji.

Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny, abstrakcyjny i ogólny, nie stanowi opinii prawnej lub porady ani nie może być traktowany jako świadczenie pomocy prawnej w jakiejkolwiek formie. Materiały zawarte w niniejszym artykule nie mogą stanowić podstawy jakiejkolwiek odpowiedzialności Kancelarii lub autora artykułu w stosunku do osób trzecich. Kancelaria "Kubas Kos Gałkowski – Adwokaci sp. p". sp. k. może udzielić porady prawnej lub sporządzić opinię wyłącznie i dopiero po zapoznaniu się ze stanem faktycznym konkretnej sprawy. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji lub pomocy prawnej skontaktuj się z naszym prawnikiem.

Comments


Commenting has been turned off.
bottom of page