[Aktualizacja 8.06.2020]
Ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców została dnia 28 maja 2020 roku uchwalona przez Sejm. Ustawa w aktualnym kształcie uwzględnia poprawkę dotyczącą ograniczenia wysokości wynagrodzeń zarządców w firmach, które zdecydują się skorzystać z pomocy przewidzianej ustawą (tj. z pomocy na ratowanie, tymczasowego wsparcia restrukturyzacyjnego lub pomocy na restrukturyzację).
Założenie, które przyświecało zmianie wprowadzonej względem projektu ustawy, jest takie, że środki publiczne uzyskane w formie pożyczek nie powinny zostać wydatkowane na zbyt wysokie wynagrodzenia zarządców. W rezultacie, maksymalna wysokość miesięcznego wynagrodzenia osób zarządzających przedsiębiorstwem, a także głównych księgowych i członków rad nadzorczych, pełniących te funkcje w przedsiębiorstwie korzystającym z pomocy, nie może przekroczyć 400% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału. Poza ograniczeniem wysokości wynagrodzenia miesięcznego przewidziano również, że zarządcom przedsiębiorstw korzystających z pomocy nie będą wypłacane dodatkowe elementy wynagrodzenia takie jak prowizja od zysku, udział w zysku lub nadwyżce bilansowej czy też nagrody z zakładowego funduszu nagród.
Wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w I kwartale 2020 roku wyniosła 5331,47 zł, (zgodnie z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 12 maja 2020 r.), co oznacza, że miesięczne wynagrodzenie zarządcy przedsiębiorstwa korzystającego z pomocy aktualnie nie mogłoby przekroczyć kwoty 21.325,88 zł brutto.
Ograniczenie ma obowiązywać przez ponad rok – w okresie od dnia zaakceptowania wniosku o udzielenie pomocy, do upływu roku od dnia udzielenia pomocy.
Prawo restrukturyzacyjne daje przedsiębiorcom potencjalnie skuteczne narzędzia prawne do przeprowadzenia firmy przez trudny czas. Wiele firm upada jednak jeszcze zanim restrukturyzacja na dobre się rozpocznie. Przyczyną często jest na brak środków na restrukturyzację. Pandemia COVID-19 przyspieszyła prace nad przygotowywaną już wcześniej ustawą przewidującą pomoc publiczną na finansowanie działań naprawczych. Wkrótce będzie możliwe składanie wniosków o udzielenie takiej pomocy. Łączna roczna kwota przewidziana na ten cel to obecnie 120 mln zł rocznie, a wnioski będą rozpatrywane według kolejności wpływu.
Przyspieszono prace nad ustawą
Dnia 26 marca 2020 r. do sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców. Projekt stanowi element „tarczy antykryzysowej”. Jego cele nie ograniczają się jednak do reakcji na aktualną trudną sytuację wywołaną pandemią COVID-19. Projekt był przygotowywany już wcześniej, a obecnie zdecydowano o jego przyjęciu w pilnym trybie, z pominięciem konsultacji społecznych i jednodniowym vacatio legis tak, aby jak najszybciej umożliwić przedsiębiorcom skorzystanie z finansowania restrukturyzacji z budżetu państwa.
Trzy rodzaje pomocy publicznej
Ustawa przewiduje trzy rodzaje pomocy publicznej, która może być udzielona przedsiębiorcom znajdującym się w trudnej sytuacji ekonomicznej.
Po pierwsze, gdy sytuacja finansowa firmy znacznie się pogorsza – ale jeszcze zanim zostaną podjęte działania naprawcze – można ubiegać się o pomoc na ratowanie, czyli pożyczkę, która ma służyć utrzymaniu płynności finansowej i podstawowej działalności operacyjnej przedsiębiorcy przedsiębiorstwa w okresie koniecznym dla przygotowania planu restrukturyzacyjnego. Taki okres nie może być jednak dłuższy niż 6 miesięcy.
Po drugie, ustawa przewiduje tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne, które ma służyć utrzymaniu płynności finansowej w okresie wdrażania działań naprawczych, które mają na celu przywrócenie długookresowej zdolności firmy do konkurowania na rynku. Takie wsparcie, podobnie jak pomoc na ratowanie, przyjmuje formę pożyczki. Środki mogą zostać udzielone maksymalnie na 18 miesięcy (w ten okres wlicza się również okres pomocy na ratowanie, jeśli poprzedzała udzielenie tymczasowego wsparcia restrukturyzacyjnego). Uzyskanie tymczasowego wsparcia restrukturyzacyjnego wymaga przygotowania przez przedsiębiorcę uproszczonego planu restrukturyzacji.
Po trzecie, przedsiębiorcy, którzy opracują już plan restrukturyzacji i zapewnią sobie w znacznej części finansowanie jego realizacji, mogą ubiegać się o pomoc na restrukturyzację. Środki uzyskane mają wesprzeć działania przedsiębiorcy podejmowane w celu przywrócenia firmie długoterminowej rentowności. Przedsiębiorca musi wykazać we wniosku, że wnioskowane środki są niezbędne dla osiągnięcia zamierzonych rezultatów. Pomoc na restrukturyzacje może przyjąć również inne formy poza udzieleniem pożyczki takie jak: objęcie akcji lub udziałów, objęcie obligacji, zmiany terminów spłaty pożyczki czy konwersja wcześniej udzielonych pożyczek na udziały. Pomoc na restrukturyzację może ponadto zostać udzielona w formie ulgi w administracyjnej karze pieniężnej. Pomocy w tej ostatniej formie udziela organ, który nałożył karę.
Trzy wskazane wyżej rodzaje pomocy mogą być udzielane w sposób wyodrębniony lub mogą następować jako kolejne etapy wsparcia tego samego podmiotu.
Dla kogo wsparcie
Wsparcie przeznaczone jest dla przedsiębiorców znajdujących się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Jego celem jest przywrócenie długookresowej zdolności do konkurowania na rynku. Pożyczki nie mogą zostać przeznaczone na rozszerzanie działalności firmy.
Co istotne, tymczasowe wsparcie może też być udzielone przedsiębiorcy, który nie znajduje się w trudnej sytuacji ekonomicznej, ale z powodu wyjątkowych i nieprzewidzianych okoliczności wymaga pilnego wsparcia płynności finansowej. Na skutek aktualnej sytuacji może bowiem dojść do przejściowych problemów z płynnością finansową w firmach, w których sytuacja ekonomiczna jest – co do zasady – dobra. Zgodnie z ustawą, pomoc może być udzielana, jeżeli zapobiega i prowadzi do ograniczenia trudności społecznych lub przezwyciężenia niedoskonałości rynku, a pod tym pojęciem ustawodawca rozumie między innymi ryzyko opuszczenia rynku przez przedsiębiorcę w wyniku trudności związanych z zaistnieniem epidemii COVID-19.
Pomoc publiczna, o której mowa w projektowanej ustawie, jest przeznaczona dla przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność co najmniej od 3 lat w sektorze innym niż hutnictwo żelaza i stali, górnictwo i sektor finansowy, nie prowadzą działalności na rynku, na którym występuje lub może występować długookresowa strukturalna nadprodukcja oraz nie należą do grupy kapitałowej, w ramach której problem problemy powinny zostać rozwiązane w pierwszej kolejności.
W praktyce, żeby ubiegać się w pomoc publiczną w trybie analizowanej ustawy, trzeba przeprowadzić analizy ekonomiczne i przedstawić organowi jasny plan działania. Organ rozpoznając wniosek oceni sytuację ekonomiczno-finansową przedsiębiorcy oraz oceni, czy wysokość wnioskowanej pomocy pozwala na osiągniecie założonego celu. Ze wsparcia w tym trybie przedsiębiorcy z pewnością nie będą korzystać powszechnie. Jest to rozwiązanie dla tych podmiotów, które są gotowe zaangażować siły i środki w rozplanowanie działań naprawczych.
Choć ustawa została zaprezentowana w ramach pakietu „tarczy antykryzysowej” powstałej w sytuacji zagrożenia epidemiologicznego COVID-19, to ma ona zdecydowanie bardziej uniwersalne zastosowanie w porównaniu z innymi wprowadzanymi doraźnie rozwiązaniami. Ustawa nie przewiduje uproszczonej procedury składania wniosków w związku z pandemią. Wsparcie nie będzie udzielane z dnia na dzień. Na rozpoznanie wniosku organ będzie miał 30 dni. Jest to zatem rozwiązanie dla przedsiębiorstw, które planują wdrożenie usystematyzowanych działań naprawczych również w dłuższej perspektywie czasowej.
Formalności
Pomoc publiczna finansowana jest z budżetu państwa. Co do zasady organem udzielającym pomocy publicznej zgodnie z ustawą jest minister właściwy do spraw gospodarki. Minister będzie mógł powierzyć udzielanie tej pomocy Agencji Rozwoju Przemysłu. Przed złożeniem wniosku należy zatem ustalić, który podmiot będzie właściwy do jego rozpoznania.
Środki uzyskane w trybie analizowanej ustawy trzeba zwrócić. Pożyczka jest oprocentowana w minimalnej prawem dopuszczalnej wysokości.
Polski program pomocy na ratowanie i restrukturyzację został zaakceptowany przez Komisję Europejską decyzją z dnia 29 sierpnia 2016 r., dlatego pomoc publiczna w znacznym zakresie może być udzielana z pominięciem procedury notyfikacji.
Wnioski będą rozpoznawane w terminie 30 dni. O kolejności rozpoznania wniosku decyduje kolejność wpływu, a środki są ograniczone.
Podsumowanie
Sukces postępowań restrukturyzacyjnych w praktyce często zależy od tego, czy przedsiębiorca zapewni sobie środki finansowe, które pozwolą mu przygotować i przeprowadzić firmę przez restrukturyzację. Projektowana ustawa jest odpowiedzią na potrzeby rynku. Sektor prywatny nie zapewnia obecnie finansowania restrukturyzacji na szeroką skalę. W dobie nieuniknionego kryzysu gospodarczego wywołanego pandemią COVID-19 uzyskanie prywatnego finansowania restrukturyzacji będzie jeszcze trudniejsze.
Pomoc publiczna na restrukturyzację ma na celu poprawę rezultatów prowadzonych w Polsce postępowań restrukturyzacyjnych. Jest to możliwość warta rozważenia przez firmy, które planują wdrożenie działań naprawczych w nadchodzącym czasie niezależnie od tego, czy trudna sytuacja związana jest z pandemią COVID-19, czy też ma inne źródła. Istotne jest, żeby jak najszybciej przygotować i złożyć wniosek. Należy również pamiętać, że złożenie wniosku o pomoc publiczną nie stanowi zabezpieczenia zarządców przed odpowiedzialnością majątkową za długi spółki.
Zespół Kubas Kos Gałkowski cały czas monitoruje regulacje i zalecenia wydawane przez organy rządowe i na bieżąco opracowuje konkretne rozwiązania prawne. Pozostajemy w gotowości, aby udzielić wsparcia i odpowiedzi na wszelkie pojawiające się pytania. W razie jakichkolwiek wątpliwości związanych z COVID-19 oraz wpływem pandemii na Państwa działalność, jesteśmy do Państwa dyspozycji.
Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny, abstrakcyjny i ogólny, nie stanowi opinii prawnej lub porady ani nie może być traktowany jako świadczenie pomocy prawnej w jakiejkolwiek formie. Materiały zawarte w niniejszym artykule nie mogą stanowić podstawy jakiejkolwiek odpowiedzialności Kancelarii lub autora artykułu w stosunku do osób trzecich. Kancelaria "Kubas Kos Gałkowski – Adwokaci sp. p". sp. k. może udzielić porady prawnej lub sporządzić opinię wyłącznie i dopiero po zapoznaniu się ze stanem faktycznym konkretnej sprawy. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji lub pomocy prawnej skontaktuj się z naszym prawnikiem.