W ostatnich miesiącach w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów zarejestrowane zostały dwa projekty nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego. Pierwszy z nich, oznaczony numerem UD148, stanowić ma odpowiedź na nadejście drugiej fali epidemii COVID-19 i przenieść wiele z czynności sądu do przestrzeni wirtualnej. Pełne założenia projektu są dostępne TUTAJ. Zgodnie z informacją na stronie KPRM ustawa przygotowana na podstawie tychże założeń ma zostać zaakceptowana przez Radę Ministrów w IV kwartale 2020 r.
Z założeń drugiego z projektów nowelizacji, zarejestrowanego pod numerem UD156 wynika, że także ma on na celu przyspieszenie cyfryzacji procedury cywilnej, jednak projekt ten ma charakter wielopłaszczyznowy, a głównym celem projektowanych zmian jest wyeliminowanie nieścisłości poprzedniej nowelizacji, której przepisy weszły w życie co do zasady 7 listopada 2019 r. Pełne założenia projektu są dostępne TUTAJ. Zgodnie z informacją na stronie KPRM ustawa przygotowana na podstawie tychże założeń ma zostać zaakceptowana przez Radę Ministrów w I kwartale 2021 r.
Poniżej przedstawiamy najważniejsze założenia projektowanych ustaw.
Wskazujemy, że z uwagi na wczesny etap prac legislacyjnych rozwiązania obu projektów mogą być istotnie odmienne od przyjętych założeń.
Rozprawy w formie odmiejscowionej i w nowym składzie
Zmiana przepisów procedury cywilnej, która ma być dokonana na mocy pierwszego projektu (UD148) będzie dotyczyła zmiany formy przeprowadzania rozpraw oraz zmiany składów sędziowskich rozpatrujących sprawy.
Z założeń projektu wynika, że zasadą domyślną rządzącą posiedzeniami jawnymi i rozprawami będzie ich przeprowadzanie w formie odmiejscowionej, tj. przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. W przypadku braku możliwości odbywania posiedzeń w ten sposób, przewidziano skierowanie sprawy do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym, czyniąc tym samym odstępstwo od tzw. zasady jawności zewnętrznej postępowania.
Dodatkowo sprawy rozpatrywane mają być tylko w jednoosobowych składach - zgodnie z założeniami projektu, ustawa ma odejść od składów trzyosobowych. Z założeń projektu nie wynika, czy zmiana obejmie wszystkie, czy też tylko niektóre rodzaje spraw.
Komunikacja mailowa z profesjonalnymi pełnomocnikami
Z założeń pierwszego projektu (UD148) wynika, że w przypadku podania przez fachowego pełnomocnika procesowego adresu swojej poczty elektronicznej oraz zawarcia w piśmie procesowym stosownego wniosku, będzie on miał możliwość kontaktu z sądem w formie elektronicznej. Podobne rozwiązanie, w bardziej rozbudowanej formie, zawiera również drugi z projektów nowelizacji (UD156). Zgodnie z założeniami do tego projektu, w piśmie procesowym znaleźć będą się mogły dane strony, jej przedstawiciela ustawowego czy pełnomocnika takie jak numer telefonu czy adres mailowy. Projekt ten przewiduje dodatkowo, że fakt podania takich danych kontaktowych będzie tożsamy z sytuacją, w której sąd ma pewność co do osoby, która składa oświadczenie. Zgodnie zaś z projektowanym art. 1411, w przypadku braku dedykowanego systemu teleinformatycznego korespondencja wychodząca z sądu będzie mogła być doręczana profesjonalnemu pełnomocnikowi przy użyciu środków porozumiewania się na odległość.
Inne istotne zmiany
Wśród innych zmian przewidzianych w pierwszym projekcie wymienić należy:
·wprowadzenie możliwości sprzedaży nieruchomości w ramach elektronicznej licytacji. W założeniu ma ona przyspieszyć egzekucję oraz zwiększyć jej transparentność. Do licytacji tych zasadniczo należałoby stosować odpowiednio przepisy dotyczące sprzedaży nieruchomości w drodze tradycyjnej licytacji, z uwzględnieniem przepisów szczególnych;
możliwość przekazania spraw pilnych z sądu, który z powodu epidemii nie może wykonywać swoich czynności, do innego sądu równorzędnego oraz delegacji sędziego (za jego zgodą) do rozpoznania spraw pilnych w innym sądzie;
umożliwienie przesłuchania świadka lub strony przez konsula w sposób odmiejscowiony w sytuacji, gdy wykonuje on odezwę sądu.
Wśród innych zmian przewidzianych w drugim projekcie wymienić należy:
zmianę zasad rozliczenia kosztów mediacji;
wprowadzenie specjalnego postępowania odrębnego – postępowania z udziałem konsumentów;
doprecyzowanie przepisów dot. planu rozprawy i pouczeń udzielanych stronom;
poszerzenie kompetencji asystenta sędziego;
zmiany w zasadach sporządzania uzasadnień postanowień, poprzez umożliwienie – w pewnych sytuacjach - sporządzenia uzasadnienia postanowienia podlegającego zaskarżeniu wydanego na posiedzeniu niejawnym, bez uprzedniego wniosku strony o sporządzenie takiego uzasadnienia, ograniczenie możliwości wskazywania zasadniczych powodów rozstrzygnięcia jedynie do postanowień niezaskarżalnych, czy też ograniczenie zakresu uzasadnienia postanowienia w przedmiocie np. kosztów sądowych do wskazania podstawy prawnej rozstrzygnięcia wraz z przytoczeniem przepisów prawa;
doprecyzowanie okoliczności, w których sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności.
Zespół Kubas Kos Gałkowski cały czas monitoruje regulacje i zalecenia wydawane przez organy rządowe i na bieżąco opracowuje konkretne rozwiązania prawne. Pozostajemy w gotowości, aby udzielić wsparcia i odpowiedzi na wszelkie pojawiające się pytania. W razie jakichkolwiek wątpliwości związanych z COVID-19 oraz wpływem pandemii na Państwa działalność, jesteśmy do Państwa dyspozycji.
Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny, abstrakcyjny i ogólny, nie stanowi opinii prawnej lub porady ani nie może być traktowany jako świadczenie pomocy prawnej w jakiejkolwiek formie. Materiały zawarte w niniejszym artykule nie mogą stanowić podstawy jakiejkolwiek odpowiedzialności Kancelarii lub autora artykułu w stosunku do osób trzecich. Kancelaria "Kubas Kos Gałkowski – Adwokaci sp. p". sp. k. może udzielić porady prawnej lub sporządzić opinię wyłącznie i dopiero po zapoznaniu się ze stanem faktycznym konkretnej sprawy. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji lub pomocy prawnej skontaktuj się z naszym prawnikiem.