W ramach odmrożenia normalnego funkcjonowania sądów nowa odsłona tarczy antykryzysowej wprowadza możliwość przeprowadzenia tzw. e-rozpraw bez konieczności obecności osób w nich uczestniczących w budynku sądu.
Rozprawa na odległość w postępowaniu cywilnym
Nowa forma rozprawy w sprawie cywilnej została uregulowana w przepisie art. 15zzs1 specustawy koronawirusowej.
Zgodnie z nową regulacją:
w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich
rozprawę lub posiedzenie jawne przeprowadza się przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku,
z tym że osoby w nich uczestniczące nie muszą przebywać w budynku sądu,
chyba że przeprowadzenie rozprawy lub posiedzenia jawnego bez użycia ww. urządzeń – a więc w tradycyjnej formie – nie wywoła nadmiernego zagrożenia dla zdrowia osób w nim uczestniczących.
Tradycyjne rozprawy w budynku sądu mogą więc stać się wyjątkiem, a standardem mają być rozprawy na odległość, w formie tzw. wideokonferencji. Co przy tym ważne, ustawodawca zdecydował się na niestosowane wcześniej w sądach powszechnych rozwiązanie, zgodnie z którym osoby uczestniczące w rozprawie mogą (a w praktyce prawdopodobnie będą) znajdować się poza budynkiem sądu, np. w siedzibie kancelarii prawnej czy nawet w miejscu zamieszkania.
Wiele niewiadomych
Na razie nie wiadomo, jak dokładnie będą wyglądać takie e-rozprawy. Jak wynika z informacji zamieszczonych na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości, Minister Sprawiedliwości przeanalizuje i określi w rekomendacjach dla sądów warunki dla przeprowadzania takich rozpraw, mając na uwadze możliwości techniczne i organizacyjne sądów oraz potrzebę sprawnego działania systemu przy zapewnieniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa.
Rozwiązanie budzi wątpliwości, np. z uwagi na pojawiające się pytania o techniczną możliwość nagrywania rozpraw przez sądy, w szczególności z uwagi na ograniczoną jawność takich rozpraw (do tej pory rozprawy przeprowadzane w tradycyjnej formie były co do zasady jawne dla publiczności).
Powstaje także pytanie o możliwość ich rejestrowania przez strony czy ich pełnomocników. W tym zakresie przypominamy, że znowelizowany od 7 listopada 2019 r. art. 9 (1) KPC daje stronom prawo prywatnego rejestrowania przebiegu posiedzeń i innych czynności sądowych, przy których są obecni – jednak tylko za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk. Na taką rejestrację nie jest wymagane zezwolenie sądu, a konieczne jest jedynie uprzedzenie sądu o zamiarze rejestracji dźwięku. Sąd może natomiast zakazać rejestracji, jeżeli posiedzenie lub jego część odbywa się przy drzwiach zamkniętych lub sprzeciwia się temu wzgląd na prawidłowość postępowania.
Wskazana wyżej regulacja nie została jednak z oczywistych względów wyraźnie dostosowana do formuły tzw. e-rozpraw, w których strony i ich pełnomocnicy nie są bezpośrednio obecni w budynku sądu. Taka formuła rozprawy będzie jednak niewątpliwie wymagała elastycznego podejścia sądów do obowiązujących przepisów procedury cywilnej.
Zdalny udział składu orzekającego w posiedzeniu
Tarcza 3.0 zawiera także rozwiązanie, które ma usprawnić organizację pracy członków składów orzekających i umożliwić im zdalny udział w posiedzeniu.
Mianowicie, jeżeli ze względu na szczególne okoliczności prezes sądu tak zarządzi, członkowie składu, z wyjątkiem przewodniczącego i referenta sprawy, mogą brać udział w posiedzeniu za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Nie dotyczy to jednak posiedzenia, na którym dochodzi do zamknięcia rozprawy.
Nowa organizacja pracy w sądach
Odmrożenie normalnego funkcjonowania sądów będzie oznaczać istotne zmiany w organizacji pracy ich pracowników oraz wizyt interesantów.
Oprócz nowej formuły rozpraw na odległość w ramach odmrożenia funkcjonowania sądów stosowane w nich będą również – jak dotychczas – zwykłe środki ochrony jak obowiązek zakrywania ust i nosa, dezynfekcja rąk czy zachowanie dwumetrowego dystansu.
Ponadto, Minister Sprawiedliwości przygotował dla sądów rekomendowane rozwiązania umożliwiające ustanowienie i wdrożenie procedur zapewniających bezpieczeństwo zdrowotne pracowników sądu i interesantów w czasie stanu epidemii, a wspólnie z Głównym Inspektorem Sanitarnym wytyczne dla funkcjonowania sądów w trakcie epidemii SARS-CoV-2 w Polsce. Więcej na ten temat piszemy w artykule "Nowa organizacja pracy w sądach".
W kontekście rozpraw online warto dodać, że zgodnie z ww. rekomendacjami w przypadku istnienia technicznych i prawnych możliwości Ministerstwo Sprawiedliwości rekomenduje przeprowadzanie czynności procesowych w trybie wideokonferencji, zaś w zależności od warunków organizacyjnych w sądzie wprowadzenie czasu pracy pracowników w wydziałach orzeczniczych po 10 godzin dziennie przez 4 dni w okresie rozliczeniowych, nie wykluczając przy tym innego rozkładu dnia pracy, w tym pracy w systemie zmianowym, a także pracę w soboty (przy czym praca w tym dniu zasadniczo nie powinna obejmować sesji orzeczniczych, a więc tzw. wokand, podczas których odbywają się posiedzenia).
Z doniesień prasowych wynika, że rozważane są w sądach np. możliwości wprowadzenia systemu dwuzmianowego (z przykładowymi godzinami pracy: 7:00 – 13:30 oraz 14:00 – 20.30). Ostatecznie decyzje w tej kwestii mają jednak podejmować prezesi odpowiednich sądów.
Zespół Kubas Kos Gałkowski cały czas monitoruje regulacje i zalecenia wydawane przez organy rządowe i na bieżąco opracowuje konkretne rozwiązania prawne. Pozostajemy w gotowości, aby udzielić wsparcia i odpowiedzi na wszelkie pojawiające się pytania. W razie jakichkolwiek wątpliwości związanych z COVID-19 oraz wpływem pandemii na Państwa działalność, jesteśmy do Państwa dyspozycji.
Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny, abstrakcyjny i ogólny, nie stanowi opinii prawnej lub porady ani nie może być traktowany jako świadczenie pomocy prawnej w jakiejkolwiek formie. Materiały zawarte w niniejszym artykule nie mogą stanowić podstawy jakiejkolwiek odpowiedzialności Kancelarii lub autora artykułu w stosunku do osób trzecich. Kancelaria "Kubas Kos Gałkowski – Adwokaci sp. p". sp. k. może udzielić porady prawnej lub sporządzić opinię wyłącznie i dopiero po zapoznaniu się ze stanem faktycznym konkretnej sprawy. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji lub pomocy prawnej skontaktuj się z naszym prawnikiem.
Commentaires