Tarcza 3.0 zawiera rozwiązania, które mają usprawnić i przyspieszyć rozpoznawanie spraw cywilnych i sądowoadministracyjnych, m.in. rozszerzając możliwość orzekania przez sądy na posiedzeniach niejawnych. O jakie rozwiązania chodzi i co oznaczają one dla stron?
Możliwość wydania orzeczenia przez sąd pierwszej instancji na posiedzeniu niejawnym w przypadku przeprowadzenia całego postępowania dowodowego
Szybsze zakończenie sprawy na etapie postępowania przed sądem pierwszej instancji ma być możliwe w przypadku gdy postępowanie dowodowe w sprawie zostało przeprowadzone w całości.
Zgodnie z nową regulacją sąd może bowiem wówczas zamknąć rozprawę i wydać orzeczenie na posiedzeniu niejawnym po uprzednim odebraniu od stron lub uczestników postępowania stanowisk na piśmie.
Modyfikacja reguł rozpoznawania apelacji cywilnych złożonych przed 7 listopada 2019 r.
Jak przewidziano w nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, która weszła w życie 7 listopada 2019 r., rozpoznanie przez sąd drugiej instancji sprawy może odbyć się na posiedzeniu niejawnym, jeżeli przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozprawa jest jednak obligatoryjna, jeżeli strona w apelacji lub odpowiedzi na apelację złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, za wyjątkiem sytuacji, w której cofnięto pozew lub apelację albo zachodzi nieważność postępowania. Rozwiązanie to stosuje się do apelacji składanych od 7 listopada 2019 r.
W związku z przyjętą w ostatnich dniach nowelizacją tarczy antykryzysowej z możliwości rozpoznania sprawy na posiedzeniu niejawnym będzie można skorzystać również w tych sprawach, w których apelację wniesiono przed 7 listopada 2019 r.
Zgodnie z ustawą z 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (tzw. tarcza 3.0), jeżeli w sprawie rozpoznawanej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, w której apelację wniesiono przed tą datą, sąd drugiej instancji uzna, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, może skierować sprawę na posiedzenie niejawne, chyba że strona wniesie o przeprowadzenie rozprawy lub wnosiła o przeprowadzenie niepodlegającego pominięciu dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania stron.
W przypadku skierowania sprawy na posiedzenie niejawne sąd doręczy zatem stronom zawiadomienie, a stronę niereprezentowaną przez profesjonalnego pełnomocnika pouczy dodatkowo o możliwości i terminie złożenia wniosku o przeprowadzenie rozprawy.
UWAGA TERMIN!
Wniosek o przeprowadzenie rozprawy należy złożyć w terminie 7 dni od dnia doręczenia przez sąd zawiadomienia o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne.
Tarcza 3.0 nie wprowadza w tej kwestii rozróżnienia, a więc można przyjąć, że podobnie jak ma to miejsce w przypadku apelacji wniesionych od 7 listopada 2019 r., wniosek może złożyć nie tylko strona wnosząca apelację, ale także strona przeciwna. Szybsze rozpoznanie sprawy może więc nie być możliwe, jeżeli strony nie będą zgodne w tej kwestii.
Również w przypadku apelacji wniesionych przed 7 listopada 2019 r. rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym przez sąd drugiej instancji nastąpi ponadto – podobnie jak na podstawie ww. nowelizacji k.p.c. – w sytuacji cofnięcia pozwu lub apelacji albo jeżeli zachodzi nieważność postępowania. Ustawodawca zakłada bowiem, że w tych przypadkach nie zachodzi potrzeba przeprowadzenia rozprawy, a pozwoli to przyspieszyć zakończenie sprawy.
Dodatkowa możliwość przeprowadzenia posiedzenia niejawnego w postępowaniu cywilnym
Nowe przepisy wprowadziły ponadto istotną możliwość zarządzenia przez przewodniczącego przeprowadzenia posiedzenia niejawnego, jeżeli:
uzna on rozpoznanie sprawy za konieczne, zaś
przeprowadzenie wymaganych przez ustawę rozprawy lub posiedzenia jawnego mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w nich uczestniczących i
nie można przeprowadzić ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku (tzw. e-rozprawy).
Taka możliwość powstanie jednak tylko, jeżeli żadna ze stron nie sprzeciwiła się przeprowadzeniu posiedzenia niejawnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne.
Podobnie jak w przypadku omawianego wyżej rozwiązania dotyczącego apelacji, w przypadku skierowania sprawy na posiedzenie niejawne sąd doręczy zatem stronom zawiadomienie o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne, a stronę niereprezentowaną przez profesjonalnego pełnomocnika pouczy dodatkowo o możliwości i terminie złożenia sprzeciwu.
UWAGA TERMIN!
Sprzeciw co do przeprowadzenia posiedzenia niejawnego należy złożyć w terminie 7 dni od dnia doręczenia przez sąd zawiadomienia o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne.
Jeżeli strona nie chce przeprowadzenia posiedzenia niejawnego musi zatem uważnie kontrolować przychodzącą do niej korespondencję sądową i szybko reagować na ewentualny zamiar przeprowadzenia posiedzenia niejawnego przez sąd.
Modyfikacja reguł rozpoznawania skarg kasacyjnych przez Naczelny Sąd Administracyjny
Tarcza 3.0 wprowadza również zmiany dotyczące rozpoznawania skarg kasacyjnych na posiedzeniu niejawnym przez Naczelny Sąd Administracyjny.
Zgodnie z obowiązującymi dotychczas przepisami procedury sądowoadministracyjnej Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym:
gdy strona, która ją wniosła, zrzekła się rozprawy, a pozostałe strony, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia skargi kasacyjnej, nie zażądały przeprowadzenia rozprawy;
gdy rozpoznaje skargę kasacyjną od wyroku wojewódzkiego sądu administracyjnego oddalającego sprzeciw od decyzji.
Zgodnie z nową regulacją w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich w sprawach, w których strona wnosząca skargę kasacyjną nie zrzekła się rozprawy lub inna strona zażądała przeprowadzenia rozprawy, Naczelny Sąd Administracyjny może rozpoznać skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym, jeżeli wszystkie strony w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze skierowania sprawy na posiedzenie niejawne wyrażą na to zgodę.
Na posiedzeniu niejawnym w tych sprawach Naczelny Sąd Administracyjny orzeka w składzie trzech sędziów.
Dodatkowa możliwość wyznaczania posiedzeń niejawnych w postępowaniu sądowoadministracyjnym
Podobnie jak w przypadku procedury cywilnej, nowe przepisy tarczy 3.0 wprowadzają ponadto dodatkową możliwość wyznaczenia posiedzenia niejawnego w sprawach przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi i Naczelnym Sądem Administracyjnym.
Tarcza 3.0 wprowadza bowiem możliwość zarządzenia przez przewodniczącego przeprowadzenia posiedzenia niejawnego, jeżeli:
uzna on rozpoznanie sprawy za konieczne, a
przeprowadzenie wymaganej przez ustawę rozprawy mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w niej uczestniczących i
nie można przeprowadzić jej na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku (tzw. e-rozprawy).
Na posiedzeniu niejawnym w tych sprawach sąd orzeka w składzie trzech sędziów.
Inaczej niż w procedurze cywilnej, przepisy tarczy 3.0 nie przewidują możliwości złożenia przez strony sprzeciwu w tej kwestii.
Zespół Kubas Kos Gałkowski cały czas monitoruje regulacje i zalecenia wydawane przez organy rządowe i na bieżąco opracowuje konkretne rozwiązania prawne. Pozostajemy w gotowości, aby udzielić wsparcia i odpowiedzi na wszelkie pojawiające się pytania. W razie jakichkolwiek wątpliwości związanych z COVID-19 oraz wpływem pandemii na Państwa działalność, jesteśmy do Państwa dyspozycji.
Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny, abstrakcyjny i ogólny, nie stanowi opinii prawnej lub porady ani nie może być traktowany jako świadczenie pomocy prawnej w jakiejkolwiek formie. Materiały zawarte w niniejszym artykule nie mogą stanowić podstawy jakiejkolwiek odpowiedzialności Kancelarii lub autora artykułu w stosunku do osób trzecich. Kancelaria "Kubas Kos Gałkowski – Adwokaci sp. p". sp. k. może udzielić porady prawnej lub sporządzić opinię wyłącznie i dopiero po zapoznaniu się ze stanem faktycznym konkretnej sprawy. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji lub pomocy prawnej skontaktuj się z naszym prawnikiem.