Aktualne przepisy prawa pracy nakładają na pracodawcę szereg obowiązków związanych z zapewnieniem pracownikom odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny pracy. Ze względu na trwającą obecnie pandemię koronawirusa, trudności nastręcza pełne realizowanie związanych z powyższym zadań ciążących na pracodawcy, w szczególności w zakresie organizowania szkoleń, czy przeprowadzania badań lekarskich, a to poprzez często wdrożoną pracę zdalną, wprowadzone obostrzenia, a także utrudniony dostęp do przeciążonej służby zdrowia. Odpowiedzią na powyższe mają stanowić regulacje przyjęte w tzw. Tarczach Antykryzysowych 1.0 oraz 2.0, przewidujące możliwość czasowego zawieszenia wymogu przeprowadzenia badań okresowych dla pracowników, rozszerzenia dostępu do badań kontrolnych i przedłużenia ważności poszczególnych orzeczeń lekarskich, a także umożliwienia zdalnego przeprowadzania szkoleń bhp.
Badania lekarskie oraz szkolenia okresowe
Przede wszystkim, zawieszeniu na czas ogłoszonego stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii uległy obowiązki w zakresie badań okresowych pracowników, kierowców wykonujących przewóz drogowy oraz maszynistów, mianowicie:
pracodawca nie jest zobowiązany na czas ogłoszonego stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii do kierowania pracowników na badania lekarskie wstępne, okresowe i kontrolne, co również dotyczy pracodawców zatrudniających pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających, przy czym w Tarczy 2.0 poszerzono krąg adresatów tej regulacji i owo zawieszenie będzie mieć również zastosowanie w stosunku do funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego i Centralnego Biura Antykorupcyjnego, a także żołnierzy zawodowych;
pracodawca nie jest zobowiązany kierować na szkolenie okresowe i badania lekarskie oraz psychologiczne kandydatów na kierowców i kierowców wykonujących przewozy drogowe, a sami kandydaci na kierowców wykonujących przewozy drogowe nie będą musieli legitymować się ukończonym szkoleniem okresowym, aby uzyskać zatrudnienie;
maszyniści nie muszą przechodzić okresowych badań lekarskich i psychologicznych.
Co ważne, wymienione obowiązki trzeba będzie wykonać niezwłocznie, w okresie nie dłuższym niż 60 dni od dnia odwołania stanu epidemii albo stanu zagrożenia epidemicznego.
Jednocześnie, warto zwrócić uwagę, że zawieszeniu nie uległ obowiązek przeprowadzenia badań wstępnych i kontrolnych, jednakże ustawodawca dopuścił możliwość ich realizowania w razie braku dostępności do lekarza uprawnionego odpowiednio przez innego lekarza, z tym zastrzeżeniem, że wydane orzeczenie przez innego lekarza straci moc po upływie 30 dni od dnia odwołania stanu epidemii albo stanu zagrożenia epidemicznego. Celem zagwarantowania bezpieczeństwa zarówno lekarzom, jak i zainteresowanym, badanie takie może odbyć się za pomocą systemów teleinformatycznych lub systemów łączności (zdalnie), w dodatku, z wykorzystaniem narzędzi elektronicznej dokumentacji medycznej.
Przedłużenie ważności orzeczeń wydanych w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich
Ważności nie utracą także orzeczenia lekarskie wydane w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, a których okres ważności upłynął po dniu 7 marca 2020 r., z tym jednak zastrzeżeniem, że badanie takie trzeba będzie ponownie wykonać niezwłocznie, przy czym maksymalnie po upływie 60 dniu od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Analogicznie, powyższe dotyczy również sytuacji, gdy na podstawie odrębnych przepisów, wymagane są aktualne inne orzeczenia lekarskie albo psychologiczne wyszczególnione w odrębnych przepisach.
Podobnie rozwiązano również kwestie posiadania przez żołnierzy zawodowych odpowiedniego orzeczenia lekarskiego, psychologicznego albo zaświadczenia o ukończeniu kursu, turnusu lub szkolenia, które to będzie musiało zostać wydane niezwłocznie, jednak nie później niż do upływu 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.
Jeszcze dłuższy okres ważności zachowują orzeczenia, inne niż orzeczenia lekarskie, wstępne, okresowe, kontrolne albo psychologiczne, które wymagane są do wykonywania określonych czynności zawodowych, czy pozyskania odpowiednich uprawnień zawodowych, takie orzeczenia należy wydawać niezwłocznie, jednak nie później niż do upływu 90 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.
Szkolenia pracownicze z zakresu BHP
W przepisach wprowadzonej Tarczy 2.0 przewidziano możliwość prowadzenia szkoleń wstępnych z dziedziny bezpieczeństwa i higieny pracy za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, a więc w sposób zdalny, jednak z drobnymi wyjątkami, bowiem zmiana ta nie będzie dotyczyć sytuacji, gdzie wymagane jest przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego, tj. w przypadku:
pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym;
pracownika zatrudnionego na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych;
pracownika przenoszonego na powyższe stanowiska;
ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.
Ponadto, gdy termin przeprowadzenia szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy albo bezpieczeństwa i higieny służby wypada akurat odpowiednio:
w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii; bądź
w okresie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii
termin do przeprowadzenia takiego szkolenia wydłuża się wtedy do 60 dni od czasu odwołania stanu epidemii albo stanu zagrożenia epidemicznego.
Zespół Kubas Kos Gałkowski cały czas monitoruje regulacje i zalecenia wydawane przez organy rządowe i na bieżąco opracowuje konkretne rozwiązania prawne. Pozostajemy w gotowości, aby udzielić wsparcia i odpowiedzi na wszelkie pojawiające się pytania. W razie jakichkolwiek wątpliwości związanych z COVID-19 oraz wpływem pandemii na Państwa działalność, jesteśmy do Państwa dyspozycji.
Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny, abstrakcyjny i ogólny, nie stanowi opinii prawnej lub porady ani nie może być traktowany jako świadczenie pomocy prawnej w jakiejkolwiek formie. Materiały zawarte w niniejszym artykule nie mogą stanowić podstawy jakiejkolwiek odpowiedzialności Kancelarii lub autora artykułu w stosunku do osób trzecich. Kancelaria "Kubas Kos Gałkowski – Adwokaci sp. p". sp. k. może udzielić porady prawnej lub sporządzić opinię wyłącznie i dopiero po zapoznaniu się ze stanem faktycznym konkretnej sprawy. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji lub pomocy prawnej skontaktuj się z naszym prawnikiem.